روش صحیح تعویض پانسمان زخم
نوشته شده در تاریخ1 هفته پیش
اصول علمی مراقبت از زخم
بر اساس دستورالعمل‌های انجمن زخم آمریکا (AWMA)، فرآیند تعویض پانسمان باید بر چهار پایه اصلی استوار باشد:
- حفظ محیط مرطوب زخم (Moist Wound Healing)
- کنترل ترشحات و اگزودا
- پیشگیری از عفونت ثانویه
- حفاظت از بافت گرانولاسیون
چارچوب TIME در مدیریت زخم
- T (Tissue management): مدیریت بافت نکروتیک
- I (Infection control): کنترل التهاب و عفونت
- M (Moisture balance): تعادل رطوبتی
- E (Edge advancement): ارزیابی لبه‌های زخم
پروتکل استاندارد تعویض پانسمان
مراحل عملیاتی (بر اساس دستورالعمل NICE 2023)
- ارزیابی اولیه زخم
- اندازه‌گیری ابعاد زخم با ruler استریل
- ثبت ویژگی‌های ترشحات (رنگ، بو، حجم)
- ارزیابی نشانه‌های عفونت (حساسیت، اریتم، ادم)
- آماده‌سازی محیط
- استفاده از چراغ جراحی برای نورپردازی کافی
- تنظیم دمای محیط بین ۲۲-۲۴°C
- ضدعفونی سطوح با محلول سدیم هیپوکلریت ۰.۱%
- تکنیک برداشتن پانسمان
- استفاده از تکنیک no-touch برای پانسمان‌های چسبنده
- کاربرد محلول نرمال سالین گرم (۳۷°C) برای کاهش درد
- برداشتن پانسمان در جهت رشد موها
انواع پانسمان‌های پیشرفته و کاربردهای تخصصی
| نوع پانسمان | مکانیسم عمل | اندیکاسیون | مدت تعویض |
|---|---|---|---|
| هیدروکلوئید (Hydrocolloid) | ایجاد ژل هیدروفیلیک در تماس با اگزودا | زخم‌های با ترشح کم تا متوسط | ۳-۵ روز |
| فوم (Polyurethane Foam) | جذب بالای ترشحات و حفظ محیط مرطوب | زخم‌های اگزوداتیو زیاد | ۲-۳ روز |
| ژل کلاژن (Collagen Matrix) | تحریک سنتز کلاژن بافتی | زخم‌های مزمن با ترمیم ضعیف | ۵-۷ روز |
مدیریت عوارض احتمالی
- درماتیت تماسی: استفاده از سدهای محافظتی مانند زینک اکساید
- ماکریشن پوست: کاربرد پانسمان‌های جاذب رطوبت
- ادم محیطی: بالا نگه داشتن عضو مبتلا
پرسش‌های کلیدی بالینی
آیا استفاده از بتادین در زخم‌های باز مجاز است؟
بر اساس دستورالعمل CDC 2022، استفاده از بتادین ۱۰% تنها در زخم‌های عفونی موضعی مجاز است و در زخم‌های تمیز باید از نرمال سالین استفاده شود.
نحوه تشخیص عفونت زخم چگونه است؟
شاخص‌های اصلی شامل افزایش درد ناگهانی، اریتم پیشرونده، تب بالای ۳۸°C و افزایش CRP > 50 mg/L می‌باشد.
آماده‌سازی قبل از تعویض پانسمان
- شست‌وشوی دست‌ها با آب و صابون (حداقل ۲۰ ثانیه)
- تهیه وسایل: دستکش استریل، گاز استریل، محلول ضدعفونی‌کننده
- ایجاد محیط تمیز و ضدعفونی‌شده
مراحل تعویض پانسمان
- برداشتن پانسمان قدیمی با احتیاط
- تمیز کردن زخم با نرمال سالین
- استفاده از پانسمان جدید و ثابت کردن آن
هشدارها
❌ از استفاده بتادین غلیظ روی زخم باز خودداری کنید!
❌ پانسمان را محکم نبندید تا جریان خون مختل نشود
منابع علمی معتبر
- دستورالعمل NICE 2023 در مدیریت زخم‌های حاد
- راهنمای بالینی Wound Healing Society 2024
- کتاب مرجع "زخم و پانسمان مدرن" انتشارات Elsevier 2023
ارسال نظر
پاسخ دهید
لطفا برای ارسال نظر وارد شوید.